مجله دانشگاه علوم پزشکی ایلام
سال دوازدهم شماره 1 (پیاپی 43، بهار و تابستان 1383)

سیکلوسپورین به عنوان داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی در سطح وسیعی در پیوند اعضاء بیماران خود ایمن و جلوگیری از بروز GVHD مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از این تحقیق تعیین محدوده های درمانی غلظتهای Peak و Troughدارو بوده تا مناسب ترین دوز استفاده از دارو بدست آید. 38 بیمار دریافت کننده پیوند کلیه در شش نوبت و به مدت 6 ماه پیگیری شده و علاوه بر تعیین غلظتهای Peak و Trough داروی سیکلوسپورین بر حسب دوز مصرفی در خون کامل آنها، آزمایشات بیوشیمیائی و ایندکس های هماتولوژی و وضعیت بالینی آنها مورد بررسی دقیق قرار گرفت. یافته های ژوهش: کلیرانس دارو برای بیماران در دو طرف سن 32 سالگی تفاوت داشته و دوزهای یکسان دارو در افراد مختلف به علل اختلافات فارماکوکینتیکی و فارماکودینامیکی، غلظتهای خونی متفاوتی را ایجاد کرده و بیماران مبتلا به رد پیوند حاد، کاهش معنی داری در سطح خونی دارو نسبت به سایر بیماران دارند، محدوده درمانی غلظت Peak و Trough با بهترین وضعیت بالینی به ترتیب 1446-520 و 492- 197 نانوگرم در میلی لیتر بوسیله روش RIA(برای سیکلوسپورین و متابولیتهای مهم آن) و محدوده درمانی برای دوز دارو 82/5- 02/3 میلی گرم در کیلوگرم وزن بدن تعیین گردید. در روش RIA (برای سیکلوسپورین خالص و بدون متابولیت) محدوده درمانی غلظت Trough 301-81 نانوگرم در میلی لیتر بدست آمد. نتیجه گیری نهایی: با مصرف دوزهای بین 3تا6 میلی گرم در کیلوگرم وزن بدن علائم بارز نفروتوکسی سیتی و هپاتوتوکسی سیتی مشاهده نشده و در مقایسه با سایر کشورها برای بیماران مقادیر کمتری سیکلوسپورین لازم است. اندازه گیری سطح Trough نیز ارتباط بهتری با علائم بالینی نشان داده و تنظیم دوز دارو و محدوده های درمانی بدست آمده سبب حداکثر محافظت بیماران می گردد.

جدا شدن و ورود ترکیبات شیمیایی پوشش های داخلی لوله ها و مخازن آب آشامیدنی و آلودگی آب در برخی، موارد مخاطرات بهداشتی به دنبال داشته است که اثرات سرطان زائی هیدرو کربن های عطری و سایر ترکیبات آلی ناشی از کاربرد انواع پوشش های آلی در لوله ها و مخازن آب از آن جمله هستند. این مطالعه آزمایشگاهی که در سال 1378 در پژوهشگاه صنعت نفت انجام گرفته است، به منظور تعیین کیفیت سه نمونه پوشش رنگی لوله ها و مخازن آب و امکان ورود عناصر موجود در ترکیب پوشش ها به آب بر اساس استانداردهای ASTM بوده است.
یافته های پژوهش: یافته ها نشان داد که ترکیبات فنلی وارد شده به آب حدودا 50 برابر حد مجاز و استانداردهای موجود می باشد ولی در مورد سایر ترکیبات و عناصر، مقادیر اندازه گیری شده کمتر از حدود مجاز و استاندارد بود. نتیجه گیری نهایی: رعایت اصول اعمال پوششها و زیرسازی مناسب، موجب افزایش مقاومت لوله هادر محیطهای خورنده و آب شده و در تماسهای کوتاه مدت با آب آشامیدنی خطر آلودگی آب به حداقل می رسد. اگرچه تعیین دقیق مخاطرات پوششهای آلی در آب نیازمند مطالعات بیشتری است.

افزایش بی رویه جمعیت و مشکلات عدیده ناشی از آن امروزه یکی از مهمترین معضلات کره زمین بخصوص کشورهای در حال توسعه می باشد که یکی از اساسی ترین علل آن، حاملگی های ناخواسته می باشد. لذا این مطالعه با هدف بررسی عوامل مؤثر بر بروز حاملگی ناخواسته انجام شد. پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی و بصورت مقطعی بود. تعداد 380 نمونه واجد شرایط که در طی سال 1380 به مراکز بهداشتی درمانی شهر ایلام مراجعه نموده بودند بطور تصادفی انتخاب و با استفاده از پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج با استفاده از آزمونهای آماری کای دو و فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش: نتایج پژوهش نشان داد که عواملی همچون سن زن و شوهر، میزان تحصیلات همسر، تعداد فرزندان، جنسیت فرزندان و میزان آگاهی از روش های پیشگیری از بارداری مثل استفاده از آمپول دپوپروورا، کاندوم، IUD، قرصهای پیشگیری از بارداری با بروز حاملگی ناخواسته ارتباط معنی دار داشتند (000/0=P).
نتیجه گیری نهایی: با توجه به نتیجه پژوهش لزوم افزایش سطح کیفی برنامه های مشاوره تنظیم خانواده بویژه آموزش نحوه صحیح استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری ضروری به نظر می رسد.

سزارین به عنوان یک عمل جراحی پر خطر برای مادر و جنین، تنها در مواردی که از طریق فرآیند طبیعی زایمان امکان تولد و زایمان وجود نداشته باشد ضرورت پیدا می کند. از این مطالعه بررسی علل و فراوانی سزارین در بیمارستانهای دولتی و خصوصی مشهد انجام بود. پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی – تحلیلی است که در آن 609 خانم باردار که جهت زایمان به بیمارستانهای آموزشی و خصوصی منتخب شهر مشهد در سال 1381 مراجعه نموده بودند، بطور تصادفی انتخاب شدند (215 نفر در بیمارستانهای آموزشی و 394 در بیمارستاهای خصوصی). روش گردآوری داده ها از طریق مشاهده و مصاحبه بود. علت سزارین با تشخیص پزشک و پژوهشگر تعیین گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونهای آماری مجذور کای، تی و مقایسه نسبتها استفاده شد. یافته های پژوهش: نتایج نشان داد که فراوانی سزارین در بیمارستانهای آموزشی 9/26% و در بیمارستانهای خصوصی 6/67% بود که این دو با هم تفاوت معنی داری داشتند (005/0P<). علل سزارین در بیمارستانهای آموزشی به ترتیب فراوانی شامل: سزارین قبلی 6/38%، زجر جنینی 8/15%، عدم پیشرفت 2/10%، نمایشهای غیر طبیعی 3/9%، عدم تطابق سر با لگن 6% و سایر علل بود. علل سزارین در بیمارستانهای آموزشی و خصوصی با یکدیگر تفاوت معنی دار داشتند (001/0=P).
نتیجه گیری نهایی: در بیمارستانهای دولتی بیشتر پزشکان از سزارین تنها در اندیکاسیونهای ضروری و بعنوان آخرین اقدام استفاده می نمودند در حالیکه در بیمارستانهای خصوصی میزان فراوانی سزارین غیر ضروری بسیار بیشتر از مراکز دولتی بود.

لاتکس بعنوان یکی از پرمصرف ترین محصولات مورد استفاده بشر بطور گسترده در همه کشورهای جهان مورد استفاده قرار می گیرد. اما امروزه حساسیت به لاتکس به عنوان یک بیماری ناتوان کننده شغلی مطرح است و 15-5% مراقبین بهداشتی از آن رنج می برند. تصور می شود 90% تمام حساسیتهای لاتکس، ناشی از دستکش های لاتکس باشد که بیشتر از همه در پرسنل اتاق عمل، اتاق زایمان، آزمایشگاه و اورژانس دیده می شود. این پژوهش یک مطالعه توصیفی – تحلیلی از نوع مقطعی است که با هدف تعیین میزان شیوع حساسیت به لاتکس در پرسنل بهداشتی درمانی و ارتباط آن با مشخصات فردی واحدهای مورد پژوهش در سال 81 انجام شده است. نمونه های مورد پژوهش 68 پرسنل بهداشتی درمانی شاغل در بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اراک بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گرداوری اطلاعات پرسشنامه بود که داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی کای دو و تست فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش: نتایج نشان داد بیشترین افراد مورد پژوهش به میزان 4/29% پرستار و بیشترافراد(2/23%) در اتاق عمل مشغول به کار بودند. 2/85% بروز علائم حساسیت را پس از استفاده از دستکش لاتکس، 6/20% حساسیت به میوه های خاص و 5/23% بروز علائم آلرژیک را پس از معاینات و اقدامات درمانی گزارش کردند. در کل 21% واحدهای مورد پژوهش به لاتکس حساسیت داشتند و بین حساسیت با جنس، نوع بخش، سابقه کار و دفعات استفاده از دستکش لاتکس ارتباط معنی داری وجود داشت (05/>P).
نتیجه گیری نهایی: با توجه به شیوع بالای حساسیت به لاتکس و گسترش روز افزون استفاده از دستکش های حاوی لاتکس در بین ‍‍‍‍رسنل بهداشتی درمانی، آموزش به رسنل استفاده کننده از دستکش، شستشوی صحیح دست با آب و صابون و خشک کردن آن و آبکشی دستکشهای پوددار دار لاتکس ضرورتی اجتناب ناذیر است.

گسترش روزافزون علوم و تکنولوژی درکلیه زمینه های زندگی انسان از یک سو و نیازهای حیاتی فرد و جامعه امروزی برای بهتر زیستن و نیل به خودکفایی از سوی دیگر ضرورت پژوهش و تحقیق را اجتناب ناپذیر می نماید، لذا این پژوهش به منظور بررسی نگرش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایلام به امر تحقیق صورت گرفت. این مطالعه بصورت توصیفی مقطعی در سال1380 انجام گرفت. 199 نفر از دانشجویان دوره روزانه و شبانه به عنوان نمونه مورد مطالعه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. به منظور بررسی روائی پرسشنامه پس از مطالعه جهت نظرخواهی به تعدادی از اعضای هیات علمی در دانشگاه علوم پزشکی ایلام ارائه گردید. پایایی نیز از طریق دو نیم کردن و با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ 86% بدست آمد. به منظور تحلیل یافته های، از آزمون کای دو، تحلیل واریانس، انحراف معیار و میانگین استفاده شد. یافته های پژوهش: در بررسی توصیفی گزاره ها بیشتر دانشجویان (3/59 درصد) در کارگاه روش تحقیق شرکت نداشتند. در محور نگرش به موانع اجرایی، توانایی های علمی و شخصی، تاثیر برنامه آموزش در پژوهش، فعالیت جمعی پژوهش و جایگاه محقق در جامعه; گرایش اکثریت پاسخها به سمت متوسط و نگرش دانشجویان در مورد منابع و امکانات کتابخانه ضعیف بود. بین متغیر جنسیت و نگرش به موانع اجرایی، فعالیت جمعی پژوهش و پایگاه محقق در جامعه رابطه معنی دار وجود داشت (05/0P<). همچنین در بررسی رابطه بین متغیر رشته تحصیلی ونگرش به موانع اجرایی، توانایی های علمی، تاثیر برنامه ریزی آموزش در پژوهش، منابع و امکانات کتابخانه و جایگاه محقق در جامعه، ارتباط معنی دار وجود داشت (05/0P<).
نتیجه گیری نهایی: با توجه به نتایج حاصل از پژوهش مسوولین می بایستی با برنامه ریزی دقیق و صحیح پلی مطمئن و پرجاذبه ای میان کلاس درس و دستگاه اجرایی برقرار نماید و محیطهای یادگیری را مهیا ساخته و با نظارت دقیق، دانشجویان را به سمت پژوهش سوق دهند.

تربیت پرستارانی ورزیده برای انجام مراقبتهای حیاتی در بیماران مبتلا به مشکلات قلب و عروق دارای اهمیت زیادی است. اما برخی مطالعات نشان می دهند که دانشجویان وپرستاران دارای مهارت های مطلوب در این زمینه نیستند. هدف این مطالعه بررسی توانایی دانشجویان پرستاری سال آخر در مراقبت های ویژه بخش قلب است. این تحقیق توصیقی تحلیلی در سال 1381 بر روی 37 دانشجوی پرستاری سال آخر انجام گردید. دانشجویان بر حسب انجام و یا عدم انجام کارآموزی بخش ویژه به دو گروه مورد و شاهد تقسیم و با آزمون آسکی صلاحیت بالینی آنها ارزیابی گردید. آزمون شامل 8 ایستگاه: ایستگاه احیاء قلبی ریوی پایه، معاینه فیزیکی و شرح حال متمرکز قلبی، ساکشن سطحی و عمیق، 1 ایستگاه سئوال، 4 ایستگاه شناسایی و کنترل آریتمی بود. در ایستگاه های عملکرد از مشاهده گر، در ایستگاه شرح حال از بیمار استاندارد همجنس و در ایستگاه 1 و3 از مانکن استفاده شد. ملاک قبولی در هر ایستگاه و در کل کسب بیش از 70% تعیین گردید. ایستگاه ها زمانبندی شده، دارای راهنما و ترتیب مشخص بودند. یافته های پژوهش: نتایج نشان داد هیچ یک از شرکت کنندگان نمره کل بالای 70% کسب نکردند، نمره مربوط به شناسایی و کنترل آریتمی از حد 50% تجاوز نکرده و تنها در مهارت احیاء قلبی – ریوی، گروه اول (که کارآموزی را گذرانده بودند) بهتر از گروه دوم عمل کردند (005/0P<). در بقیه مهارتها بین دو گروه تفاوت معنی داری دیده نشد. در برخی موارد گروه دوم بهتر از گروه اول عمل کردند. ارزیابی حاصل از مشاهده گر و بیمار استاندارد در ایستگاه شماره 2 فاقد معنی دار، ولی دارای همبستگی قوی (89%) بود. نتیجه گیری نهایی: در مجموع مهارتهای هر دو گروه در محدوده غیر قابل قبول قرار گرفت. این امر تجدید نظر در مهارت آموزی و ارزشیابی بالینی در آموزش بالینی دانشجویان پرستاری را منعکس می سازد.

خوددرمانی از جمله مشکلات موجود در چرخه درمان بیماران می باشد که یک مساله اجتناب ناپذیر است، در کشور ایران این موضوع به صورتی درآمده است که یکی ازمهمترین دلایل مصرف بی رویه دارو محسوب می شود. لذا این مطالعه با هدف تعیین میزان و وضعیت خود درمانی در شهر ایلام انجام گرفت این تحقیق به صورت توصیفی – مقطعی در سال 82 صورت گرفت و از نقاط مختلف شهر ایلام 600 نفر به طور تصادفی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه توام با مصاحبه جمع آوری گردید، سپس جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از آزمون آماری خی دو (2 x) استفاده شد.
یافته های پژوهش: یافته ها نشان داد که خود درمانی با متغیرهای جنس و تحصیلات افراد مورد مطالعه رابطه معنی داری ندارد ولی با سن ارتباط معنی داری دارد (05/0>P) به این صورت که خوددرمانی درسنین پایین تر از چهل سال بیشتر می باشد. در این تحقیق زنان داروها را درست وکاملتر از مردان) 01/0=p)و بروشورهای دارویی را بیشتر از مردان مطالعه کرده بودند (008/0 =p). افراد خانه دار و بازنشسته بیشتر ازکارمندان دارو را از همسایه و دوست واقوام تهیه کرده بودند (008/0 =p). این تحقیق نشان داد داشتن دفترچه درمانی، افراد را برای رفتن به مراکز بهداشتی بیشتر ترغیب کرده است) 04/0 = (p با اینکه میزان خوددرمانی در شهر ایلام 9/15% بود ولی آموزش و راهنمایی مصرف دارو توسط داروخانه و دکتر داروساز و پزشک باعث کاهش خوددرمانی شده بود (01/0=p).
نتیجه گیری نهایی: با افزایش سن و با آموزش مردم و گروه پزشکی خود درمانی کاهش پیدا می کند.